Yellow economy

 "Yellow Economy" (Kinh tế vàng) là một thuật ngữ mới nổi, thường được dùng để chỉ một mô hình kinh tế tập trung vào đổi mới, khoa học, công nghệ, văn hóa, nghệ thuật, và nghiên cứu nhằm tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và tăng năng suất.

Mô hình Yellow economy được đề xuất nhằm thay đổi triệt để nền Kinh tế chú ý (Attention economy) hiện tại bằng cách chuyển từ một mô hình kinh tế mang tính chất khai thác và dựa trên sự chú ý sang một mô hình tái tạo, tập trung vào con người và dựa trên ý định.

(Nguồn: https://www.santander.com/en/stories/sustainable-economy-one-colour-for-each-challenge )

Những cách Kinh tế vàng thay đổi Kinh tế chú ý:

•  Thay đổi mục tiêu cốt lõi từ Chú ý () sang Ý định ()

Attention economy  hiện tại coi sự chú ý của con người là một nguồn tài nguyên khan hiếm và là một yếu tố sản xuất để khai thác. Các công nghệ và mô hình kinh doanh được thiết lập để tối đa hóa sự tương tác (engagement) nhằm thu hút sự chú ý cá nhân, thường bằng cách thu thập và phân tích dữ liệu cá nhân một cách có hệ thống.

 Ngược lại, Yellow economy hướng đến:

• Thiết kế công nghệ và mô hình kinh doanh dựa trên ý định (intention-based) chứ không phải dựa trên sự chú ý (attention-based). 

• Giảm thiểu tính chất gây nghiện được thiết kế trong phương pháp tiếp cận khai thác hiện tại và thay vào đó tối đa hóa tính minh bạch và nhận thức về cách tương tác tốt nhất với các hệ sinh thái kỹ thuật số để thúc đẩy phúc lợi cá nhân. 

• Tất cả các bên liên quan trong Attention economy nên có khả năng xác định và thể hiện mục đích đằng sau việc sử dụng tài nguyên kinh tế chú ý

(Nguồn: https://www.scmp.com/topics/harnessing-technology-attention-economy )

• Khôi phục Quyền Chủ quyền và Kiểm soát Dữ liệu Cá nhân

Trong Attention economy, dữ liệu, nội dung và sự chú ý của cá nhân thường được bán trên các thị trường kỹ thuật số mờ ám, ngăn cản cá nhân biết được giá trị thực của chúng. Các mô hình kinh doanh thu thập và kiếm tiền từ sự chú ý mà phần lớn người dùng không hề hay biết, một phần là do thiếu quy định bảo vệ người dùng.

 

Yellow economy thay đổi điều này thông qua Nguyên tắc chủ quyền cá nhân (Individual Sovereignty)

• Cá nhân phải giữ quyền tự quyết, quyền sở hữu, quyền truy cập và quyền kiểm soát dữ liệu và nội dung kinh tế chú ý do chính họ tạo ra, với khả năng thu hồi quyền truy cập vì bất kỳ lý do gì.

• Cá nhân phải có khả năng hợp lý để hiểu, kiếm hoặc phân bổ một phần đáng kể phần thưởng được tạo ra từ giá trị của sự chú ý và dữ liệu của họ.

• Phát triển một mô hình mới cho phép người dùng kiểm soát dữ liệu cá nhân và hành vi của họ, thay đổi mô hình trực tuyến hiện tại để các thương hiệu cần "đăng ký" với cá nhân (hoặc người đại diện kỹ thuật số của họ).

• Cá nhân có quyền và khả năng yêu cầu thông tin về tác động kinh tế và xã hội từ bất kỳ bên liên quan nào quản lý hoặc kiếm tiền từ tài nguyên kinh tế chú ý của họ

•  Chuyển đổi sang Mô hình kinh tế tái tạo (Regenerative Model)

Mô hình Attention economy hiện tại là mô hình khai thác và bóc lột, trong đó các nền tảng kỹ thuật số lớn có quyền lực thương lượng bất cân xứng và thường trả thù lao thấp cho nhà phát triển nội dung. Nó ưu tiên lợi ích kinh tế hơn phúc lợi con người và lợi ích công cộng.

Yellow economy hướng tới:

• Chuyển đổi từ mô hình khai thác sang mô hình tái tạo nhằm khuyến khích tiêu dùng và sản xuất bền vững và sử dụng tài nguyên một cách khôn ngoan.

• Là một mô hình kinh tế tái tạo hơn, nơi tất cả các bên liên quan đều được hưởng lợi, và sự bất bình đẳng được giảm thiểu vì lợi ích của xã hội và tự nhiên.

• Nếu tính chất độc quyền của các nền tảng và việc thiếu sự đồng ý trong việc sử dụng dữ liệu được giải quyết, Kinh tế Vàng có thể trở thành một hệ thống kinh tế dân chủ, có thể được thiết kế lại để trở thành một lực lượng mạnh mẽ đặt thế giới vào con đường phát triển bền vững. Nó có thể hỗ trợ các nền kinh tế khác (Green, Blue, Orange) bằng cách "thúc đẩy" người tiêu dùng hướng tới hành vi có trách nhiệm với môi trường và xã hội

Nguồn tham khảo

• https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/yellow_economy_14_march.pdf
• https://www.santander.com/en/stories/yellow-economy
• https://www.itcilo.org/sites/default/files/2024-05/E9017736_TDIR_WOW%20unveiling%20colors%20economy_InfoNote.pdf