Creator Economy (nền kinh tế sáng tạo) là hệ sinh thái kinh tế mà trong đó các cá nhân – gọi là creators – tạo ra, phân phối và kiếm tiền từ nội dung, kỹ năng hoặc sản phẩm sáng tạo của họ thông qua các nền tảng kỹ thuật số.
Đây là một phần của nền kinh tế số, nơi các cá nhân sử dụng các nền tảng mạng xã hội và công cụ kỹ thuật số để trở thành một thương hiệu cá nhân, một doanh nghiệp độc lập, hoặc một kênh truyền thông riêng.
Bối cảnh ra đời:
Khái niệm “creator economy” được gắn với tên Paul Saffo (Stanford) từ năm 1997 — ông đề cập tới “new economy” dành cho người tạo nội dung, tuy thời điểm đó chưa thật sự mô hình hoá và thương mại hóa rộng rãi. Sự ra đời của Web 2.0, blog và công cụ xuất bản cá nhân giúp nhiều người bắt đầu đăng nội dung của mình: ví dụ Blogger (1999), WordPress (2003) đã mở cửa cho việc “tự xuất bản”. Nội dung cá nhân bắt đầu có khán giả, nhưng thu nhập từ đó vẫn rất hạn chế, vì hạ tầng kiếm tiền và phân phối chưa hoàn thiện.
Creator Economy được xem như chính thức ắt đầu từ khoảng năm 2010, cùng sự phát triển của YouTube, Instagram, TikTok, Twitch, Patreon, v.v., khi mà mọi người có thể trực tiếp tiếp cận công chúng mà không cần qua báo chí, hãng phim, hay nhà xuất bản.
Sự xuất hiện và lớn mạnh của các nền tảng video và mạng xã hội này đã cung cấp nơi để người dùng đăng video và tìm khán giả. Nhiều người sáng tạo bắt đầu trở nên có ảnh hưởng (influencers), từ đó mạng xã hội như Facebook, Instagram, Twitter mở rộng dữ liệu người dùng và tương tác, hỗ trợ tốt hơn cho creator về phân phối, quảng cáo, bản quyền.
Mô hình kiếm tiền hiện nay cũng đã đa dạng hơn, không chỉ quảng cáo mà còn tài trợ (sponsorship), affiliate marketing, donates, subscription — người sáng tạo có thể xây dựng cộng đồng và thương hiệu của riêng họ.
Bản chất của Creator Economy
Creator Economy xoay quanh việc cá nhân hóa và số hóa sự sáng tạo, với những đặc điểm cốt lõi sau:
Sức mạnh cá nhân:
Bất kỳ ai, chỉ với một chiếc điện thoại thông minh và ý tưởng độc đáo, đều có thể sản xuất nội dung (video, bài viết, podcast, hình ảnh, âm nhạc) và phân phối trực tiếp đến hàng triệu người xem mà không cần qua các công ty truyền thông truyền thống (báo chí, truyền hình, hãng đĩa).
Các nền tảng số:
Sự phát triển của các nền tảng như YouTube, TikTok, Instagram, Facebook, Twitch, Substack, và Patreon là yếu tố then chốt giúp Creator Economy bùng nổ. Những nền tảng này đóng vai trò là kênh phân phối và là nơi người sáng tạo xây dựng cộng đồng.
Kiếm tiền trực tiếp:
Người sáng tạo có thể thu nhập từ nhiều nguồn, chuyển từ mô hình kiếm tiền thụ động (quảng cáo hiển thị) sang mô hình trực tiếp và đa dạng hơn.
Nguồn tham khảo
- https://marketingtrips.com/marketing/creator-economy-la-gi-hieu-ve-nen-kinh-te-nha-sang-tao/
- https://www.forbes.com/sites/lowes-creator/2025/06/16/how-the-creator-economy-is-reshaping-modern-marketing--and-why-brands-are-paying-attention/
- https://grin.co/blog/understanding-the-creator-economy/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0167811624000594
- https://www.theleap.co/blog/what-is-the-creator-economy/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét