Pseudoscience

Pseudoscience (hay còn gọi là Ngụy khoa học hoặc Khoa học giả) là một tập hợp các phát ngôn, niềm tin hoặc thực hành tự tuyên bố là khoa học và dựa trên sự thật, nhưng lại không tương thích với phương pháp khoa học và thiếu bằng chứng thực nghiệm đáng tin cậy.

Từ này có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, với tiền tố "pseudo-" có nghĩa là giả mạo hoặc không thật, và "science" (khoa học).

(Nguồn: https://www.reddit.com/r/coolguides/comments/mgmv7c/science_vs_pseudoscience/ )

Đặc điểm nhận dạng Pseudoscience

• Thiếu khả năng kiểm chứng/phủ nhận (Unfalsifiability)

• Phụ thuộc vào thiên kiến xác nhận (Confirmation Bias), tức là chỉ tìm kiếm và sử dụng những bằng chứng ủng hộ cho niềm tin của mình, đồng thời phớt lờ hoặc từ chối xem xét những bằng chứng trái ngược.

• Không thể tái lập kết quả  (Lack of Reproducibility)

• hiếu sự đánh giá của cộng đồng khoa học, từ chối hoặc tránh né quá trình phản biện (peer review) của các chuyên gia trong ngành.

• Sử dụng ngôn ngữ khoa học sai cách, lạm dụng các thuật ngữ khoa học phức tạp để tạo ấn tượng về sự chính xác mà không có cơ sở thực tế.

• Lý thuyết không phát triển hoặc thay đổi dù có bằng chứng mới trái ngược, trong khi khoa học chính thống là một quá trình liên tục tự sửa chữa và phát triển.

(Nguồn:  Hashem Al-Ghaili)

(Nguồn: https://joeeisenmann.substack.com/p/science-and-pseudoscience-in-health)

Nguồn tham khảo

• https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/pseudoscience
• https://history.princeton.edu/about/publications/pseudoscience-very-short-introduction
• https://www.britannica.com/topic/pseudoscience
• https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9194940/