Linear economy vs Circular economy

Linear Economy - Nền kinh tế tuyến tính

Linear Economy – hay còn gọi là nền kinh tế tuyến tính – là mô hình kinh tế truyền thống đã chi phối hoạt động sản xuất và tiêu dùng của thế giới trong nhiều thế kỷ. Trong mô hình này, tài nguyên được sử dụng theo một chuỗi đơn giản, một chiều với các bước:

Khai thác tài nguyên → Sản xuất → Tiêu dùng → Thải bỏ

(Take → Make → Use → Dispose)

Đặc điểm của Linear Economy

• Khai thác và sử dụng tài nguyên tự nhiên liên tục, nguyên liệu thô được khai thác để sản xuất sản phẩm mà không tính đến khả năng tái tạo hoặc sử dụng lại.

• Kinh tế tuyến tinh ưu tiên tăng trưởng kinh tế thông qua tiêu dùng nhanh và sản xuất đại trà. Sản phẩm có vòng đời ngắn, hầu hết các sản phẩm không được thiết kế để tái sử dụng hay tái chế mà bị loại bỏ sau một thời gian sử dụng.

• Lượng chất thải lớn và khó xử lý, rác thải sinh hoạt, công nghiệp, điện tử,… tích tụ ngày càng nhiều, gây áp lực lên môi trường và hệ sinh thái.

Hệ lụy của Linear Economy

• Cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên
• Gia tăng ô nhiễm không khí, nước, đất
• Thải ra lượng lớn rác thải không thể phân hủy
• Tăng phát thải khí nhà kính, góp phần vào biến đổi khí hậu
• Không phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững

Linear Economy là mô hình kinh tế dựa trên khai thác – sử dụng – thải bỏ, phù hợp với thời kỳ công nghiệp hóa nhưng không còn thích hợp trong bối cảnh khủng hoảng tài nguyên và biến đổi khí hậu hiện nay. Việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn là xu thế tất yếu, nhằm bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả và hướng đến sự phát triển lâu dài cho nhân loại.

(Nguồn: https://thelawyer.africa/2024/01/28/implementing-circular-economy/)

Circular Economy

Kinh tế tuần hoàn (Circular Economy) là một mô hình kinh tế bền vững nhằm tái thiết kế lại hệ thống sản xuất và tiêu dùng theo hướng giảm thiểu chất thải, tận dụng tối đa tài nguyên và kéo dài vòng đời của sản phẩm. 

Mục tiêu của kinh tế tuần hoàn:

• Giảm khai thác tài nguyên tự nhiên

• Tái sử dụng – Tái chế – Sửa chữa – Tái sản xuất

• Thiết kế sản phẩm và hệ thống thông minh, bền vững

• Giảm thiểu phát thải và ô nhiễm môi trường

• Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tăng trưởng xanh

Nguyên tắc chính của Circular Economy

• Thiết kế không tạo rác (Design out waste and pollution)

• Sản phẩm và quy trình sản xuất được thiết kế để không phát sinh chất thải ngay từ đầu.

• Duy trì giá trị sản phẩm và vật liệu càng lâu càng tốt (Keep products and materials in use)

• Thúc đẩy việc tái sử dụng, sửa chữa, tân trang, tái sản xuất.

• Tái tạo hệ sinh thái tự nhiên (Regenerate natural systems)

• Trả lại cho môi trường các giá trị sinh thái thay vì khai thác cạn kiệt.

(Nguồn: https://conquestcreatives.com/linear-economy-vs-circular-economy/)

Nguồn tham khảo

• https://documents1.worldbank.org/curated/en/099707203152315359/pdf/IDU0e4d857ef0761b048d00af3b03ad74920e264.pdf
• https://thedocs.worldbank.org/en/doc/5d135e0ef0260f270845ebeae0e960fd-0070042022/related/Session-3-Circular-Economy-UNDP.pdf
• https://ieg.worldbankgroup.org/evaluations/transitioning-circular-economy
• https://askelsustainabilitysolutions.com/what-is-circular-economy-and-how-does-it-work/